به گزارش دزمهراب قبرستان تاریخی قلعه شاداب در بخش شیهون دزفول مدتهاست به فراموشی سپرده شده و برخلاف هشدارهای فعالان میراث فرهنگی این استان، قلعه شاداب همچنان مورد بیتوجهی قرار دارد و نیازمند مرمت و حفاظت است. اگرچه وجود چنین آرامستانی برای مسئولان استانی جالب توجه است، کسی صدای تخریبش را نمیشنود و برای قرار گرفتن آن در فهرست میراث ملی قدمی برنمیدارد.
مجتبی گهستونی، فعال میراث فرهنگی و سخنگوی انجمن تاریانا خوزستان درباره این قبرستان تاریخی میگوید: «این مکان در روستای اسلامآباد دزفول واقع شده با سنگهای ایستاده و نقوش متفاوت که هر کدام گویای مشخصاتی از متوفی هستند. سنگ قبرها دارای ساختاری ماسه سنگی و از سازند آغاجاری برداشت شدهاند. از سال 1390 پس از آشنا شدن با این قبرستان در سال چهار بار و حتی بیشتر از قبرستان و قلعه شاداب بازدید میکنیم و تاکنون بارها به معاونان وقت میراث فرهنگی خوزستان و همچنین روسای اداره میراث فرهنگی دزفول درباره وضعیت نامناسب قبرستان هشدار دادیم و حتی در دیداری که با فرماندار دزفول داشتیم وقتی از قبرستان قلعه شاداب سخن گفتیم برای ایشان وجود چنین آرامستانی جالب توجه بود و از ما درخواست نامهای کرد تا دستور لازم برای پیگیریهای نهایی را بدهد.»
انتخاب اتفاقی گردشگران
گهستونی افزود: «در این قبرستان اشکال گوناگونی از جمله انواع سوارکار، اسب، وسایل مورد نیاز زندگی، درخت، شکارچی، دارقالی، اسلحه، بز، پرنده حیوانات درنده و انسانهایی که ساربان هستند یا به صورت گروهی در حال رقصند و تصاویری دیگر را مشاهده میکنیم. با اینکه گردشگرانی که قصد بازدید از روستای پامنار، دریاچه سد دز و قلعه شاداب دارند گاهی در صورت آگاهی از وجود چنین قبرستان منحصربهفردی از آن بازدید میکنند، اما هر بار که خود و دیگر دوستان همراهم که از فعالان فرهنگی هستند به این آرامستان مراجعه میکنیم متوجه فرسایش و البته تخریب و تعرض به این قبرستان هستیم.»
جادهای که آرامستان را نصف کرد
سخنگوی انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان بیان کرد: «در بدو ورود به آرامستان جادهای قدیمی وجود دارد که بهمنظور دسترسی به خود قلعه از وسط آرامستان عبور کرده و موجب تخریب کامل بخش عمدهای از قبرستانی به صورت جنوبی – شمالی شده است. بهمنظور دسترسی به اراضی و اقامتگاههای عشایری باعث ایجاد مسیرهای دیگر شده و عملا از سمت شرق به غرب، قبرستان حالت یکپارچگی خود را از دست داده است. در بازدیدهای مکرری که در سال جاری از این قبرستان بهمنظور انجام یک کار پژوهشی داشتم بارها از زوایای مختلف از این قبرستان که تاکنون ثبت نشده و فقط به ثبت ملی قلعه شاداب اکتفا کردهاند عکس و فیلم تهیه کردم با تطبیق عکسهای قدیمی و جدید متوجه فرسایش و تخریب و تعرض میشویم. نقشهای برجسته بسیاری از سخن قبرها یا در حال محو شدن هستند یا شکستهاند یا جابهجا و حتی زیر مسیرهایی که توسط انسان پا خورده است، محو شدهاند.»
ضرورت ثبت ملی
این فعال میراث فرهنگی درباره اقدامات لازم برای حفظ این آرامستان تاریخی گفت: «نیاز است که محدوده این قبرستان شناسایی و تعداد مقبرههایش شمارش شود. عارضهیابی، مرمت، حفاظت انجامشده و کل قبرستان ثبت ملی شود و تابلوهای هشداردهنده در محل و مسیر ورود گردشگران در روستای اسلامآباد نصب شود. تاکنون پس از انجام بررسیهای متعدد در این قبرستان به همراه یک تیم حرفهای طراحی و مستندنگاری تمام تصاویر انجام و نگارش کتاب آغاز و همزمان پیگیریها برای مرمت و حفاظت این آرامستان شروع شده و طرحهایی که الهام گرفته از نقوش مقابر است و میتواند در تولیدات صنایعدستی مردم منطقه شیهون به کار گرفته شود برای انجام کار آزمایشی به یکی از خانوادههای صنعتگر تحویل داده شده و آنان آثاری را تولید کردهاند.»
