پرونده بررسی وضعیت رشته علوم انسانی در دبیرستانهای دزفول
مصاحبه با مدیریت دبیرستان هیات امنایی شریعتی /بهترین دبیرستان پسرانه شهر در رشته علوم انسانی
دزمهراب : با عرض سلام و خسته نباشید لطفا خودتان را برای خوانندگان این گزارش معرفی کنید؟
بسم الله الرحمن الرحیم و الحمدلله رب العالمین، با عرض خیر مقدم خدمت حضرتعالی اینجانب سید محمد حسین صافی که در سال 65در رشته امورتربیتی تربیت معلم و در سال 1370در مقطع کارشناسی رشته معارف اسلامی و در سال 1381در مقطع کارشناسی ارشد رشته تعلیم وتربیت اسلامی و فلسفه آموزش و پرورش دانشگاه آزاد اراک موفق به اخذ مدارج علمی شده‌ام.28سال سابقه کار در آموزش وپرورش دارم و در این مدت به تدریس در حیطه امور تربیتی و معارف مقطع متوسطه و تدریس در دانشگاه فرهنگیان مشغول بوده‌ام مدتی مدیریت کانون فرهنگی تربیتی ایثار را برعهده داشته‌ام و هم اینک به عنوان مدیر دبیرستان پسرانه شریعتی در حال خدمت به همشهریان عزیز می‌باشم.
وضعیت رشته ادبیات وعلوم انسانی را در دبیرستانهای شهر چگونه ارزیابی می‌کنید؟
مقوله علوم انسانی در 2 مبحث است اول محتوای علوم انسانی است و متونی که در دبیرستانها و دانشگاه ها تدریس میشود و دوم توجه خاص به این رشته تحصیلی و مرحله انتخاب آن است که در پایان پایه تحصیلی اول متوسطه صورت می‌گیرد.دانش‌آموز در این مقطع تحصیلی باید بین هنرستان و دبیرستان یکی را انتخاب کند و در صورت ورود به دبیرستان بین رشته‌های نظری ریاضی فیزیک ،ادبیات و علوم انسانی و علوم تجربی یکی را انتخاب کند که البته در این بین رشته معارف اسلامی در دبیرستان شهیدمطهری نیز وجود دارد.اهتمام وتوجه نسبت به علوم انسانی در کل کشور کم بوده است و اغلب نخبگان درسی به سمت رشته‌های ریاضی و تجربی گرایش داشته‌اند که اغلب به خاطر مباحث شغلی به این رشته روی آورده‌اند و البته به همین دلیل خانواده‌ها نیز علاقه‌ای برای ورود فرزندانشان به علوم انسانی نداشته‌اند.در حوزه‌های ستادی آموزش و پرورش نیز توجه کمی به این مساله داشته‌ایم و در مجموع هم نسبت به جذب و هم نسبت به راهنمایی دانش‌آموزان کم‌کاری کرده‌ایم به نحوی که استعدادها و علایق کمرنگ شده‌اند به تعبیر عامیانه فضا و جو بر انتخاب دانش‌آموز تاثیر زیادی پیدا کرده است.
برای تغییر در عوامل اشاره شده نیاز به ایجاد نهضتی داریم تا فضا را بشکند و او را به سمت علایق و استعدادها سوق دهد. نهضت گرایش به سمت علوم انسانی باید راه بیفتد تا فکر و فرهنگ عدم گرایش دانش‌آموزان نخبه به علوم‌انسانی تغییرکند. حتی در حیطه دبیران نیز نیاز به تغییر فضای ذهنی داریم.مواردی داشته‌ایم که دبیر دانش‌آموزان را به خاطر ورود به این رشته مورد ملامت قرار داده است در صورتی که دبیر خود تحصیلکرده این رشته بوده است.
جالب است بدانید که به جز دبیرستان شریعتی دبیرستانهای حاشیه شهر علوم‌انسانی دارند.دبیرستانهای خاص، رشته علوم انسانی ندارند. خود این مساله بیانگر نشناختن جایگاه این رشته است و علاوه بر همه اینها اگر کسی رشته نیاورد باز با تبصره 7/111وارد این رشته میشود.
علت تشکیل نشدن کلاس انسانی در دبیرستانهای خاص چیست؟
جوزدگی و فضای حاکم بر انتخاب رشته و عدم درک صحیح اهمیت این رشته باعث شده که دانش‌آموزان مستعد این دبیرستانها به این رشته تمایل نیابند و تعداد کافی دانش‌آموز برای تشکیل کلاس فراهم نشود.لذا از این باب است که نیاز به ایجاد نهضت داریم.
چه راه حلی برای عبور از این مشکلات پیشنهاد می‌دهید؟
مشکل علوم‌انسانی یک زنجیره است که هر حلقه آن به مجموعه‌ای خاص برمی‌گردد و برای حل این مشکل باید مجموعه اقدامات مناسب را انجام دهیم.خود دانش‌آموزان،خانواده ،دبیران،حوزه ستادی آموزش و پرورش و بخش مشاوره و…..از این جمله‌اند.که البته حوزه مشاوره حیاتی‌ترین شاخه کار است.
ما مواردی داشته‌ایم که مسئول شاخه فنی و حرفه‌ای و کارودانش برای تبلیغ رشته و تکمیل کلاس‌ها به دبیرستان آمده و با دانش‌آموزان صحبت‌هایی داشته است و گاهی از 6کلاس پایه اول قریب به 50تا 60نفر وارد شاخه فنی یا کارودانش می‌شدند.حال من سوالی دارم آیا به نظر شما تا به حال حتی یک بار هم ازمزایای علوم انسانی برای دانش‌آموزان با استعداد حرفی زده شده است؟
هرساله دانش‌آموزان پایه اول را به هنرستان‌ها می‌برند و با رشته‌های فنی آشنا می‌شوند اما در مورد علوم انسانی کار مشابهی انجام نداده‌ایم. رشته‌های فنی را خوب تامین کردیم ولی علوم انسانی را به باد نسیان سپردیم به شکلی که امروزه حتی نسبت به دانش‌آموزان توانمند علوم انسانی هم نگرش منفی وجود دارد. مجموعه عوامل دست به دست هم نداد تا علوم انسانی را به جایگاه واقعی برساند و جایگاه آن تقلیل یافت و این روند هنوز هم ادامه دارد.
درگروههای آموزشی نیز همّ و غمی شایسته برای فتح قله‌های علوم‌انسانی مشاهده نمی‌شود مثلا هیچگاه هماهنگی قاطعانه‌ای جهت شکل‌گیری علوم انسانی در دبیرستانهای خاص صورت نگرفته است.توجه کنیم چون این رشته تا به حال در مدارس خاص نبوده است باید برنامه مدون وکارشناسی‌شده‌ای نظیر رشته‌های فنی صورت گیرد و عوامل انگیزشی و پرورشی و تربیتی هم برای دانش‌آموزان و هم خانواده‌های آنها ایجاد شود. درمقطع متوسطه اول انجمن‌های ادبی،شعر،قصه‌گویی و نمایش‌نامه‌نویسی بیشتر فعال شوند،استعدادیابی صورت گیرد و این استعدادها به سمت علوم‌انسانی سوق پیدا کنند.درمجموع نیازمند به وحدت بیشتر وکار بیشتر بر این موضوع هستیم.
به نظر شما علل موفقیت این رشته در دبیرستان تحت مدیریت شما چیست؟
دبیرانی که استفاده می‌شوند فقط دبیران تخصصی‌اند و دغدغه‌مندی و نشاط ویژگی اصلی آنهاست.همین نشاط و تخصص به دانش‌آموزان منتقل می‌شوند و در نتیجه دانش‌آموز علاقه بیشتری به مسیری که در آن گام نهاده است پیدا می‌کند.
کلاسهای ویژه تقویتی و طرح پلکانی پیشرفت تحصیلی از برنامه‌های قطعی و هرساله ماست.اکثر دانش‌آموزان ما از دانش‌آموزان پایه اول خود دبیرستان هستند از مجموع 32 نفر کلاس دوم انسانی ما 29 نفر از خود دبیرستان و 3 نفر دیگر از دبیرستانهای دیگر وارد مجموعه شده‌اند و این آمار با نگرش مثبتی که در زمینه‌های مشاوره‌ای و آموزشی که درپایه اول انجام شده و با قبولی خرداد و با معدل‌های خوب وارد این رشته شده‌اند. وجود این رشته در سالهای گذشته از عوامل دیگر است.این رشته در دبیرستان جدیدالتاسیس نیست بلکه اندوخته هایی از قبل داریم که در بهبود وضعیت رشته به ما کمک میکنند برای مثال هرگاه دانش‌آموزان سال بالای ما در رشته انسانی در دانشگاهها و رشته‌های شاخص قبول می‌شوند این خود عاملی جهت انگیزه ورود سال اولی‌ها به این رشته میشود.
برگزاری آزمون‌ها‌ی مشابه امتحان نهایی از دیگر طرح هاست.سوالات پرتکرار را در قالب جزوه در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌دهیم و از تاریخ 16فروردین هر روز یک امتحان و در خارج از وقت کلاسی و در جلسه‌ای کاملا به شکل امتحانات نهایی
برگزار می‌کنیم و سپس به تحلیل نتایج می‌پردازیم سپس به تقویت نکات قوت و رفع نقاط ضعف اقدام می‌کنیم.این آسیب‌شناسی را به علت مسائلی نمی‌توانیم به صورت کامل و در همه دروس انجام دهیم ولی لااقل در حیطه درسهای پایه‌ای ملزم به آسیب‌شناسی هستیم.
سال تحصیلی 93 با استفاده از این امور توانسته‌ایم در رشته علوم‌انسانی در نتایج قبولی پایه سوم نهایی در سطح شهرستان رتبه نخست و در رشته علوم تجربی رتبه دوم را بین مدارس پسرانه کسب کنیم.
آیا هیات امنایی بودن تاثیری در کار شما داشته است؟
هیات امنایی بودن فقط در حیطه مشارکت مردم در تامین هزینه‌های مدرسه تاثیرگذار است که البته با اجرای آن سرانه بودجه مدرسه قطع میشود. ولی در مسائل آموزشی شبیه به مدارس دیگر تابع اداره آموزش و پرورش هستیم. دراین نوع مدارس چون خانواده‌ها احساس میکنند در امر اداره مدرسه دخیل هستند و خود شاهد ارائه خدمات هستند به کمک رسانی بیشتر علاقه‌مند می‌شوند.12کلاس هوشمند و فضاسازی قابل تحسین در مدرسه و خرید خدمات فوق برنامه‌ی دبیرستان ما ناشی از مشارکت اولیا در امر اداره مدرسه است.
مدیران دخل وتصرفی در انتخاب دبیر ندارند با این مشکل چگونه کنار آمده اید؟
با اصرار و پیگیری خانواده‌ها اداره امسال به ما اجازه داده‌است که در انتخاب دبیر 20درصد اعمال نظر کنیم.ولی در مجموع رمز موفقیت ما همکاری با دبیران و روابط صمیمانه است. همین مطلب را هم در روی دیوار مدرسه نقش کرده‌ایم،به حسن خلق توان صید کرد اهل نظر را. بودجه مناسبی که نیست! امکانان ویژه ای که در برخی سازمان ها وجود دارد در آموزش و پرورش یافت نمی‌شود! حتی سرویس رفت وآمد هم برای دبیران وجود ندارد! تنها راه نجات ارتباط و همکاری صمیمانه در محیط کاری است. دبیران ما قلّه‌نشینان دروس تخصصی‌اند. بعضی فکر میکنند جنبه مالی در جذب دبیران دخیل است ولی ناشی از حسن خلق طرفینی است. هرآنچه که امکان دارد و قابل انجام است در خدمتگزاری به همکاران عزیز با افتخار انجام میدهم.
دانش آموزان علوم انسانی را با چه روشی درحالت انگیزشی بالایی نگه می‌دارید؟
دبیر علاقه‌مند شاه‌کلید حل مساله است.علاوه بر این به جز مشاوره مدرسه، از مشاوران و تحصیل کردگان موفق دانشگاهی در رشته های مختلف علوم انسانی استفاده می‌کنیم که با حضور درکلاس درس و گفتگو با دانش‌آموزان کمک شایانی به ما میکنند.یادمان باشد که دانش‌آموز در سنی است که با روحیه زنده است باید این روحیه را تقویت کرد. ولی درمجموع نسبت به کاری که انجام داده‌ایم هرچند موفق بوده‌ایم رضایت کامل نداریم زیرا اگر راضی شویم احتمال توقف پیشرفت ما وجود دارد.
آیا با این جمله موافقید؟ دغدغه شخصی مدیر دبیرستان شریعتی باعث رشد رشته انسانی شده است و گرنه سیستم این دغدغه را نداشته است.
موفقیت در این حوزه مرهون کار مجموعه ی به هم تنیده ی قسمت های مختلف اداره و آموزشگاه ها می باشد لذا با توجه به مطالبات مقام معظم رهبری در خصوص گسترش علوم انسانی و تاثیر علوم انسانی در حوزه های
فکری،فرهنگی،اجتماعی،هنری و حتی مدیریتی،ما با کمک ریاست محترم آموزش و پرورش و کارشناسان توانمند اداره متبوع در تلاش هستیم که در این حرکت ارزشمند و مهم تغییرات قابل ملاحظه ای را به وجود آوریم.
از آنجایی که علوم انسانی دغدغه رهبری است وشما نیز به تازگی از اعضای ویژه کانون بسیج فرهنگیان شده‌اید در این مجموعه چه اقداماتی انجام شده است؟
من تابه حال در جلسات نبوده ام و ازکارهای انجام شده خبر ندارم ولی اگر قرار باشد بسیج فرهنگیان وارد شود با یک دست صدایی ایجاد نمی‌شود.راه حل این است که همه سازمانهای موثر در علوم انسانی شهر وارد عمل شود.فرمانداری،شورای شهر،حوزه علمیه،ارشاد،امام جمعه و….همه باید مشارکت کنند و برنامه‌ریزی مدون شکل گیرد و در دوره اول متوسطه کار شود و گرنه وضعیت در سال آینده هم ممکن است بدتر شود چون در سال آینده انتخاب رشته در انتهای دوره متوسطه اول شکل می‌گیرد و از دست مدیران متوسطه دوم خارج میشود.
در انتها اگر صحبت یا پیشنهادی دارید بفرمایید؟
موضوع علوم انسانی یک موضوع سازمانی نیست که حل شود و در حیطه کل مسئولین فرهنگی شهر است هرگاه این مساله حاکم شدآنگاه فرهنگی که باعث ایجاد نگرش منفی به علوم انسانی شده است ترمیم میشود.باید هزینه کنیم.برای مثال همانطور که دردهه فجربرنامه‌ریزی خاص و بین سازمانی داریم باید برای علوم انسانی همین طور عمل کنیم.شورای فرهنگ عمومی شهر اگر دغدغه رهبری دارند باید وارد عمل شوند.از شما جوانان عزیز و ارزشمند سایت دزمهراب نیز متشکر وسپاسگزارم.
از همکاریتان سپاسگزاریم و آرزومند موفقیت شما در کارتان و دانش آموزان عزیزتان در تحصیل علم و دانش هستیم.
و پرونده ما ادامه دارد…….
