در دعاهای اسلامی، دریایی از حقایق ناب عرفانی موج میزند.
یکی از نغزترین، معروفترین و زیباترین ادعیه، «مناجات شعبانیه» است که به روایت «ابن خالویه»، این مناجات را حضرت امیر(ع) و امامان دیگر در «ماه شعبان» میخواندند. در «مفاتیح الجنان» نیز در اعمال مشترکه ماه شعبان، به عنوان «عمل هشتم» آمده است.
بجاست که از عارف کامل، امام راحل، خمینی عزیز(قدس سره) یاد کنیم که با یادکرد پیوسته از این دعا و مضامین بلندش، آن هم با زبان و لحنی خاص و شوق انگیز، توجه امت ما را به این گنجینه عرفانی بیشتر معطوف ساخت. به این چند نمونه دقت کنید:
«مناجات شعبانیه از مناجاتهایی است که اگر یک نفر انسان دلسوخته، یک عارف دلسوخته – نه از این عارفهای لفظی – بخواهد آن را شرح کند، و شرح کند از برای دیگران، بسیار ارزشمند است و محتاج به شرح است …»
«چه بسا مسائل عرفانی که در قرآن و این مناجاتهای ائمه اطهار(ع) و همین «مناجات شعبانیه» مسائل عرفانی هست که اشخاص، فلاسفه، عرفا، تا حدودی ممکن است ادراک کنند، بفهمند عناوین را، لکن آن ذوق عرفانی چون حاصل نشده است، نمیتوانند وجدان کنند.»
و میفرماید:
«مناجات «شعبانیه» را خواندید؟ بخوانید آقا! مناجات شعبانیه از مناجاتهایی هست که اگر انسان دنبالش برود و فکر در او بکند، انسان را به یک جایی میرساند … همه ائمه هم به حسب روایت میخواندند.»
یادداشت رهبر انقلاب در مورد مناجات شعبانیه
بسم الله الرحمن الرحیم
دعا، وسیله ی مؤمن و ملجأ مضطر و رابطه ی انسان ضعیف و جاهل با منبع فیاض علم و قدرت است، و بشر بی رابطه ی روحی با خدا و بدون عرض نیاز به غنی بالذات، در عرصه ی زندگی سرگشته و درمانده و هدر رفته است؛ «قل ما یعبؤا بکم ربیّ لولا دعاؤکم»
1. بهترین دعا آن است که از سرمعرفتی عاشقانه به خدا و بصیرتی عارفانه به نیازهای انسان انشا شده باشد، و این را فقط در مکتب پیامبر خدا (صلّی اللَّه علیه واله وسلّم) و اهل بیت طاهرین او – که اوعیه ی علم پیامبر(ص) و وراث حکمت و معرفت اویند – می توان جست. ما بحمداللَّه ذخیره یی بی پایان از ادعیه ی مأثوره ی از اهل بیت (علیهم السّلام) داریم که انس با آن، صفا و معرفت و کمال و محبت می بخشد و بشر را از آلایش ها پاکیزه می سازد.
مناجات مأثوره ی ماه شعبان – که روایت شده اهل بیت (علیهم السّلام) بر آن مداومت داشتند – یکی از دعاهایی است که لحن عارفانه و زبان شیوای آن، با مضامین بسیار والا و سرشار از معارف عالی یی همراه است که نظیر آن را در زبان های معمولی و محاورات عادی نمی توان یافت و اساساً با آن زبان قابل ادا نیست. این مناجات، نمونه ی کاملی از تضرع و وصف حال برگزیده ترین بندگان صالح خدا با معبود و محبوب خود و ذات مقدس ربوبی است. هم درس معارف است، هم اسوه و الگوی عرض حال و درخواست انسان مؤمن از خدا.
مناجات های پانزده گانه که از امام زین العابدین حضرت علی بن الحسین (علیه السّلام) نقل شده، گذشته از خصوصیت بارز دعایی مأثور از اهل بیت (علیهم السّلام)، این مزیت را داراست که به مناسبت حالات مختلف مؤمن، مناجات ها را انشا فرموده است.
خداوند به همه توفیق استفاضه و خودسازی به برکت این کلمات مبارک را عنایت فرماید.
آمین.
