در دومین شب علوم انسانی، از پروفسور بونو الهی‌دان فرانسوی و حجت‌الاسلام خسروپناه رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران به دلیل تلاش مجدانه در علوم انسانی و دفاع تمام‌قد از فلسفه تجلیل به عمل آمد.
به گزارش دزمهراب دومین «شب علوم انسانی» تحت عنوان «دفاع از فلسفه» با بزرگداشت پرفسور کریستین یحیی بونو (Yahya Bonnaud) فیلسوف و الهی‌دان فرانسوی و حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، شب گذشته (15 شهریور) در فرهنگسرای اندیشه برگزار شد.
در این نشست که به همت مجله عصر اندیشه و با همکاری مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدرا و فرهنگسرای اندیشه برگزار شد، چهره‌هایی همچون ژولین پلیسیه پژوهشگر دانشگاه تولوز فرانسه، آیت‌الله سیدمحمد قائم‌مقامی استاد حوزه و دانشگاه، قاسم پورحسن استاد دانشگاه علامه طباطبایی، سیدجواد میری عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، حجت‌الاسلام محمدرضا زائری مدیر مجموعه فرهنگی سرچشمه، شریف لکزایی هیئت علمی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی، علیرضا صدرا استاد دانشگاه تهران، بهروز فرنو رئیس بنیاد حکمی فلسفی علمی فردید، سیدمجید کمالی عضو هیئت علمی دانشکده فلسفه دانشگاه تهران، فرزاد جهان‌بین استاد دانشگاه امام خمینی(ره) قزوین، قاسم تبریزی پژوهشگر تاریخ معاصر، سجاد نوروزی مدیر فرهنگسرای اندیشه، مالک شجاعی جشوقانی سردبیر فصلنامه تخصصی نقد کتاب فلسفه، کلام و عرفان، هله پتگر نویسنده و هنرمند نقاش، سهیل کریمی مستندساز و … حضور داشتند.
* منتقدان و معاندان فلسفه به فلسفه خدمت می‌کنند
بخش پایانی دومین شب علوم انسانی به برگزاری میزگرد «دفاع از فلسفه» با حضور کریستین یحیی بونو فیلسوف و الهی‌دان فرانسوی، حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، ژولین پیلیسیه پژوهشگر فرانسوی و سجاد نوروزی مجری‌کارشناس اختصاص داشت.
حجت الاسلام خسروپناه با بیان اینکه بحث‌اش دفاع از فلسفه و کاربردی کردن آن دو ضرورتی است که نیازی به تبیین ندارد، گفت: دفاع زمانی صورت می‌گیرد که هجمه‌ای صورت گرفته باشد آیا اصلاً کسانی که به فلسفه حمله می‌کنند مانند تفکیکی‌ها و اخباری‌گری‌های نوین در حال خدمت به فلسفه هستند؟ سوالی که پیش می‌آید این است که آیا حمله به فلسفه خوب است؟ به عقیده من همه جریان‌های مختلف فلسفی حتی جریان‌های فلسفه ستیز و فلسفه‌گریز به نوعی به فلسفه خدمت می‌کنند، چون دفاع از فلسفه در بالندگی آن تاثیر دارد.
وی در ادامه توضیح داد: در تاریخ اسلام می‌بینیم که اگر فلسفه نقد می‌شود قدرت می‌گیرد و فیلسوفان در مواجهه با نقد فلسفه از حلم برخورد هستند. آیا فلسفه‌ای که در حوزه و دانشگاه تدریس می‌شود می‌تواند برای ایران امروز کاربردی باشد و آیا فلسفه کاربردی جمله‌ای متناقض‌نما است؟ فلسفه یک امر انتزاعی است اما آیا مباحث انتزاعی را می‌توان انتظار داشت که وارد مباحث عینی شوند و در نهایت کاربردی کردن فلسفه به چه معناست؟
* فلسفه اگر به انسان‌سازی نیانجامد، معطل است!
در ادامه این بحث بونو طی سخنانی عنوان کرد: فلسفه چگونه می‌تواند کاربردی شود؟ پیش‌تر فلسفه تنها بحثی نظری نبود بلکه به معنای انسان‌سازی و رسیدن به رستگاری مطرح می‌شد.
وی با اشاره به اینکه فلسفه مدرن به سمت نظری شدن حرکت کرده تا جایی که امروز نیاز به تحول دارد، افزود: سوال من این است که فلسفه چه کاربردی داشته و دارد؟ در گذشته، فلسفه یک روش معرفتی با غایت انسان‌سازی بود اما اگر این فلسفه به انسان‌سازی نرسد معطل است و این انسان‌سازی به معنای خودسازی، جامعه‌سازی و امروز به معنای جهانی‌سازی است.
این فیلسوف متأله فرانسوی با طرح این پرسش که چالش‌های امروز چیست و چه چیزی باید در دنیا کاربردی شود، اظهار داشت: علم مدرن بزرگترین لطمه را به دین زده است و جایگاه دین و فلسفه را گرفته است. در قرن هفدهم دین جدیدی در جهان معرفی شد که آن علم گرایی بود و در آن دوره مردم تصور می‌کردند که علم می‌تواند پاسخ گوی تمام نیازهای آنها باشد اما تا جنگ جهانی علم قداست خود را از دست داد.
بونو با تأکید بر اینکه علم قرن نوزدهم و بیستم دچار غروری کاذب شده است اما امروزه علم بسیار متواضع شده است، افزود: چرا که عالمان متوجه شدند که علم به تنهایی پاسخگوی تمام نیازهای انسان نیست و سرمنشأ امکان و محال علوم ارسطو بوده است. انسان خودبه خود متافیزیسین است بنابراین اگر می‌خواهیم به چالش‌های مهم امروز پاسخ دهیم باید پاسخ نسبیت گرایی را بدهیم و این پاسخ یک صورت متافیزیکی، عقل گرا و واقع گرا دارد.
وی در پایان یادآور شد: فلاسفه در این دوره از علوم روز جدا شده و نقششان در جهان کمرنگ شده است.
*نقصان فلسفه سینوی در دنیای امروز
همچنین حجت الاسلام خسروپناه در ادامه این میزگرد عنوان کرد: این بحث که غرب فلسفه را کنار گذاشته است، صحیح نیست امروزه غرب دیگر با فیلسوفانی که دارای نظام فلسفی باشند مواجه نیست و آخرین فیلسوف نظام مند نیز هگل است.
وی در ادامه افزود:فلسفه امروز غرب گرایش پوزیتویستی و اگزیستانسیالیستی دارد و ما شاهد فلسفه‌های متعدد در غرب هستیم، نظیر فلسفه رسانه، تکنولوژی و حتی هایدگر هم برخوردار از یک نظام فلسفی نیست.
خسروپناه با بیان اینکه هنوز علم و تکنولوژی غربی مبتنی بر فلسفه است، گفت: دنیای فلسفه غرب چند موج را پشت سر گذاشته است که شامل قرون هفدهم، هجدهم و اوایل قرن نوزدهم و اواخر قرن بیستم است.
وی با بیان اینکه فلسفه اسلامی امروز از دو کاستی رنج می‌برد، گفت: کاستی اول اینکه فلسفه اسلامی هنوز مبتنی بر فلسفه هستی، نفس، معرفت و الهیات است ما اگر فلسفه اسلامی را با دنیای امروز بتوانیم پیوند بزنیم، نیاز است تا با کمک مبانی فلسفه وارد علوم دیگری مانند فلسفه انسان، تکنولوژی، رسانه، تعلیم و تربیت و … شویم تا بتوانیم انسانی اقتصادی، سیاسی، اداری و تربیتی را تربیت کنیم که این امر در فلسفه سینوی وجود ندارد. دوم اینکه فلسفه باید مبانی، روش و کارکرد علم را مشخص کند و در این رابطه نیز فلسفه اسلامی نقصان دارد.
پلیسیه نیز طی سخنانی در این میزگرد به بحث چگونگی نظریه شناخت اسلامی با فهم متدولوژی اشاره کرد و گفت: بنده در ارتباط با اقتصاد صحبت می‌کنم، یک دانشجوی اقتصاد با هر یک از علوم انسانی موضوع بحث را پژوهشگر مشخص می‌کند زمانی که بنده موضوع طرح می‌کنم باید خط و مشی داشته باشم و این خط و مشی به علم معنی می‌بخشم. بنابراین من دانشجوی اقتصاد مسلمان می‌توانم از اهداف فلسفه اسلامی استفاده کنم.
دومین شب علوم انسانی با اقامه نماز جماعت مغرب و عشاء به امامت آیت‌الله قائم‌مقامی در نمازخانه فرهنگسرا و صرف شام و گرفتن عکس یادگاری به پایان رسید.
مشرق نیوز
