تجربه پیش بینی های اشتباه قیمت نفت در بودجه های سنواتی کشور، هنوز هم درس عبرتی برای دولتمردان نشده و گویا، امسال نیز سایه کسری بودجه بر سر بودجه سنگینی خواهد کرد؛ این مشکلی است که به باور کارشناسان، جز بالا بردن دقت پیش بینی و افزایش دیپلماسی نفتی، همچنین بستن راه درروهای مالیاتی حل نخواهد شد.
شنیده ها نشان می دهد که دولت قیمت نفت در بودجه امسال را بین 40 تا 50 دلار برای هر بشکه در نظر گرفته است، حال آنکه به باور بسیاری از کارشناسان حوزه نفتی، این پیش بینی ها با واقعیت های موجود در بازار نفت تفاوت های چشمگیری دارد.
در سال گذشته نیز دولت تقریبا رویه مشابه امسال را داشت و قیمت نفت را در بودجه 70 دلار در نظر گرفت، در حالی که هم اکنون با وجود آنکه بیش از دو ماه تا پایان سال مانده است، قیمت نفت ایران حدود 30 دلار در بازارهای جهانی معامله می شود و همین باعث پدید آمدن شکاف زیادی بین دخل و خرج دولت شده و دولت را در تأمین منابع مورد نیاز دچار مشکل کرده است.
هرچند از زمان روی کار آمدن دولت یازدهم، مجلس شورای اسلامی همچنین دولتی ها سعی کرده اند وابستگی بودجه به نفت را کاهش دهد، ولی تا کنون نتوانسته اند راهکار اساسی برای اجرای آن پیدا کنند. در سال گذشته، نمایندگان مجلس پیشنهاد کردند به جای آنکه قیمت نفت در بودجه گنجانده شود، قیمت ریالی آن لحاظ شود، ولی از این پیشنهاد استقبال چندانی نشد، هرچند سهم نفت از بودجه به میزان بسیاری کاهش پیدا کرد، همچنان یکی از اساسی ترین منابع مالی دولت درآمد حاصل از فروش نفت بود.
نگاه به بودجه بندی ها در سال های گذشته نشان می دهد که قیمت نفت هیچ گاه در کشور درست پیش بینی نشده و همیشه قیمت آن در بودجه نسبت به قیمت بازار متفاوت بوده است. به نظر می رسد دلایل گوناگونی باعث شده تا این اتفاق در سالیان گذشته اتفاق افتد. یکی از دلایلی که باعث این پیش بینی ها شده این است، در کشور نهاد قوی که بتواند برآورد واقعی از اوضاع داشته باشد، وجود ندارد و دلیل دوم آنکه کشور از وجود نهادهای تأثیرگذار در قیمت نفت بی بهره است، از عواملی که می تواند در قیمت نفت اثر داشته باشد، ایجاد بازار بورس و استفاده مناسب از رسانه است که تقریبا به هیچ یک از این عوامل اهمیت چندانی داده نشده است.
به نظر می رسد، تا زمانی که این مشکلات در کشور مرتفع نشده باشد، تجربه اشتباهات سال های گذشته تکرار خواهد شد و دولت ها همواره مشکلات کمبود بودجه را از یکدیگر به ارث خواهند برد.
