اگر سری به بیمارستان‌ها، مطب‌ها و مراکز درمانی بزنید با بیماران بی‌شماری مواجه می‌شوید که همه به یک امید در این مراکز جمع شده‌اند، آنها آمده‌اند تا بهبود پیدا کنند. این در حالی است که خیلی وقت‌ها قصور پزشکی موجب می‌شود امید این بیماران ناامید شود و به جای بهبودی با شرایطی بدتر مواجه شوند و حتی به کام مرگ فرو روند. در چنین شرایطی اگرچه حق شکایت برای بیمار و خانواده وی محفوظ است اما مطابق با تعرفه‌های سال ۹۵ اگر شما از قصور پزشکان آسیب دیده باشید برای شکایت از پزشک خود باید ۱۶۰ هزار تومان بپردازید تا شکایت شما پذیرفته شود. چنین مبلغی برای بسیاری از بیماران بی‌بضاعت می‌تواند سنگ بزرگی باشد که آنها را از شکایت منصرف کند.
بیماری و درد چه بخواهیم و چه نخواهیم گاهی وقت‌ها به سراغ‌مان می‌آید. بسیاری از اوقات اغلب ما در هنگام بیماری با مراجعه به یک یا چند پزشک یا بهبود می‌یابیم یا اگر مراجعه به پزشک منجر به رفع بیماری‌مان نشود و با مراجعه به چندین پزشک دست آخر هم به نتیجه نرسیم اما آسیبی جدی هم به بیمار وارد نمی‌شود و ناتوانی پزشک از تشخیص و درمان بیماری تنها هزینه‌های بیشتری را به بیمار تحمیل می‌کند و او را ناگزیر از مراجعه به پزشکان متعدد می‌نماید. اما گاهی وقت‌ها بیماران با قصور پزشک دچار آسیب‌های جدی می‌شوند. درست مانند نمونه اخیر قصور پزشکی درباره کودکی که برای عمل لوزه سوم به بیمارستان مراجعه کرد و هرگز به هوش نیامد یا پیرمردی که در بیمارستانی در اراک پای سالمش به جای پای شکسته مورد جراحی قرار گرفت و در نهایت هم زنده از بیمارستان بیرون نیامد، حتی در چنین مواردی خانواده بیمار باید برای بار نخست ۱۶۰ هزار تومان هزینه کمیسیون‌های پزشکی را بدهد و اگر پزشک یا بیمار به رأی کمیسیون اعتراض داشته باشند این تعرفه برای بار دوم ۲۲۰ هزار تومان و برای بار سوم ۳۵۰ هزار تومان است؛ تعرفه‌ای که هر‌چند در برابر درآمد پزشکان ناچیز است اما برای یک بیمار بی‌بضاعت که کل هزینه‌های بستری و عملش در یک بیمارستان دولتی کمتر از ۵۰۰ هزار تومان است، می‌تواند عاملی بازدارنده به شمار آید و اینگونه حق‌هایی نادیده گرفته شود.
در دادسرا و پزشکی قانونی
برای تهیه گزارشی میدانی به دادسرای جرائم پزشکی می‌رویم؛ جایی که هر روز افراد زیادی برای طرح شکایت خود مراجعه می‌کنند. با خانمی که پرونده به دست برای ثبت رایانه‌ای شکایتش اقدام می‌کند هم‌کلام می‌شوم. وی بابت سوراخ شدن ریشه دندانش از پزشک معالجش شاکی است؛ عارضه‌ای که منجر به از دست رفتن دندانش شده است. این خانم وقتی متوجه می‌شود باید برای شکایت از قصور پزشکش ۱۶۰ هزار تومان پرداخت کند تا پزشک قانونی پرونده‌اش را تحویل بگیرد می‌گوید: من ۵۰۰ هزار تومان داده‌ام تا دندانم را درست کنم که به اینجا رسید، حالا باید جریمه خطای پزشک را پرداخت کنم؟! وی وقتی متوجه می‌شود باید برای شکایت از پزشکی که با وجود دریافت هزینه درمان، دندانش را کشیدنی کرده باید ۱۶۰ هزار تومان هم هزینه بپردازد، می‌گوید: فکر می‌کنم این هزینه را روی هزینه‌ای که قرار است برای ایمپلنت دندانم بپردازم بگذارم عاقلانه‌تر باشد چراکه چندان امیدی هم به نتیجه شکایتم ندارم.
۱۶۰ تومن بده بعد پرونده‌ات را بیار
مرحله بعد از دادسرا کلانتری و پزشکی قانونی است. اینجا جایی است که وقتی می‌خواهی پرونده پزشکی‌ات را تحویل بدهی ابتدا متصدی دریافت پرونده در پزشکی قانونی تکه کاغذی به دستت می‌دهد که روی آن شماره حساب نظام پزشکی نوشته شده است. با همان سردی که در رفتار کارمندان تمامی ادارات دولتی هست می‌گوید: «برو ۱۶۰ هزار تومان بریز به حساب سازمان فیششو با پروندت تحویل بده»
خانمی اینجا حضور دارد که برای بار دوم قرار است به کمیسیون پزشکی قانونی برود. برای بار دوم اما ۲۲۰ هزار تومان بابت تعرفه کمیسیون پزشکی پرداخت کرده است. وی از جمله افرادی است که از عمل زیبایی‌اش ناراضی است. بینی امروزی‌اش بعد از پنج عمل به شکل و شمایلی قابل قبول درآمده اما طی سه چهار سالی که در مسیر کمیسیون‌های پزشکی رفت و آمد دارد هنوز به نتیجه نرسیده است. وقتی از او درباره هزینه شکایت می‌پرسم، معلوم است این هزینه برایش چندان هم زیاد نیست. خانم دیگری هم که پنج سال پیش تزریق چربی داشته و صورتش دلخواهش نیست در راهروهای ساختمان قدیمی پزشکی قانونی شعبه غرب تهران درست روبه‌روی ساختمان وزارت بهداشت این‌سو و آن سو می‌رود. شاکیان پزشکان زیبایی که برای انجام جراحی‌های‌شان هزینه‌های چندین میلیونی داده‌اند، اصولاً انگار با هزینه ۱۶۰ تا ۳۵۰ هزار تومانی کمیسیون پزشکی مشکل چندانی ندارند. در دو سه بار مراجعه‌ام نه در دادسرا و نه در پزشکی قانونی با افراد بی‌بضاعت مواجه نمی‌شوم؛ افرادی که هزینه ۱۶۰ هزار تومانی کمیسیون سه نفره پزشکی قانونی یا نظام پزشکی هم برای‌شان زیاد است.
دریافت پول برای کنترل شکایت‌ها
دکتر ایرج خسرونیا، عضو هیئت مدیره نظام پزشکی و دادگاه بدوی رسیدگی به تخلفات پزشکی در پاسخ به سؤالی درباره چرایی دریافت چنین هزینه‌ای از شاکیان قصور پزشکی به صراحت می‌گوید: اگر این پول را نگیرند آمار شکایت‌ها بسیار بالا می‌رود و افرادی ممکن است به امید دریافت دیه بدون دلیل از پزشک شکایت کنند. وی در برابر این نکته که آیا راهکار دیگری وجود ندارد که مانعی هم بر سر راه افراد بی‌بضاعت در شکایت از قصور پزشکی نشود، پاسخ می‌دهد: هیچ راهکاری وجود ندارد. به باور این عضو دادگاه بدوی برای رسیدگی به تخلفات پزشکی ۱۶۰ هزار تومان پولی نیست و هستند افرادی که می‌گویند سنگ مفت گنجشک مفت و ۱۶۰ هزار تومان می‌دهند به این امید که ۱۶۰ میلیون دیه بگیرند. به گفته وی ۷۰ درصد شکایات پزشکی درست نیست. وی وقتی با مثال سوراخ شدن ریشه دندان و پرداخت هزینه ۱۶۰هزار تومانی شکایت برای چنین موردی مواجه می‌شود پاسخ می‌دهد: یک دندان که چیزی نیست. در چنین موردی معمولاً سعی می‌کنند مصالحه برقرار کنند.
نیمی از پزشکان محکوم شده‌اند
با وجود این اما سیداحمد شجاعی، رئیس سازمان پزشکی قانونی کشور اعلام کرده است: هر ساله شکایت از پزشکان رو به افزایش است و بر اساس آمار سال قبل در ۴۸ درصد موارد شکایت شده از قصور پزشکی، پزشکان بر اساس نظرات کارشناسی مقصر شناخته شدند. با چنین آماری و با عنایت به اینکه همه مردم بر این باورند که پزشکان هوای همدیگر را بیشتر از بیماران شاکی دارند، آمار ۴۸ درصدی قصور پزشکی نشان می‌دهد شکایت‌ها علیه پزشکان چندان هم بیراه نیست و نهادی‌های مسئول به جای آنکه پزشکان را به گذراندن دوره‌های ضمن خدمت برای ارتقای دانش و آگاهی ترغیب کنند و با متخلفان برخورد جدی داشته باشند با هزینه‌های سنگین جلو‌ی راه بیماران شاکی ولی بی‌بضاعت سنگ می‌اندازند.
