یکی از چیز های جالب در تاریخ تمدن اسلامی ، فرهنگ عالی شهرنشینی و جایگاه مسجد
در شهرهای مسلمانان است مثلا در بحث مکان یابی برای بیمارستان ها مطالعات دقیقی
وجود داشته است مثل این که گوشت هایی را در نقاط مختلف شهر می گذاشتند و هرجا
گوشت دیرتر فاسد می شده همان جا بیمارستان می ساخته اند.
در تمدن فاطمیون مصرهم بیمارستان بیماران روانی از دیگر بیماران جدابوده است.
برای هر بیمار امکانات جدایی وجود داشته و در هنگام مرخص کردن هم علاوه بر مقداری پول،
لباسی هم به انان داده می شده .یعنی یک رفاه کامل در حوزه بهداشت و درمان
وحتی سیستم جمع اوری زباله در شهرهای مسلمانان را نزدیک به ۱۰۰۰سال قبل داریم .
در کار مسجد سازی هم می بینیم که در زمان هایی ، بغداد که در آن موقع
یک کلان شهر و متروپل بشمار می آمده یازده مسجد جامع دارد
ما حتی کتاب هایی درباره ایین مدیریت شهری در تمدن اسلامی داشته ایم .
در مورد رونق شهری و امنیت اجتماعی در دوره فاطمیون در قرن۸-۷در تاریخ ها داریم:
که شغل هایی اختصاصی برای بانوان وجود دارد ، مثل بعضی مشاغل علمی و پزشکی
حتی ما شاهد ساختن ساختمان های هفت طبقه با تعداد خانوار بالا
در تمدن مصر در آن دوران هستیم با یک تمدن شهر نشین کاملا پیشرفته و مطابق اصول
در کتابخانه های مسلمانان در آن دوران علاوه بر امکاناتی که ما در کتابخانه ها
سراغ داریم وقتی که یک پژوهشگر وارد شهر مسلمانان می شد بلافاصله یک حجره
و دیگر امکانات را در اختیارش می گذاشتند و هر چقدرکتاب تا هر وقت که می خواست
می توانست در اختیارش باشد وجود داشت
و ما شهرهایی را داریم که به نیکی از ان یاد شده و
وضع بهداشتی بسیار عالی داشته است .
زمانی که اسپانیایی ها قصد نابود کردن مسلمین را داشتند نشانه ی شان این بود
کسی که به حمام برود حتما مسلمان است و به این ترتیب دو ملیون از مسلمانان اسپانیا
را کشتند و یا مجبور به مهاجرت کردند .این ها نشان می دهد که:
این تمدن ، معیار های خودش ر در حوزه های مختلف پیدا کرده بوده است .
در صدر اسلام ،مساجد در حدود بیست کارکرد اجتماعی داشته است
مثلا در مدینه مسجد محل نماز های یومیه ، پارلمان و محل شورای شهر ،
دانشگاه،پادگان ،نماز جمعه ،نماز عید ،محل رجوع بانوان ،بیمارستان امدادی ،
محل نزول الطاف الهی ، بیت المال ،دادگاه ،خزانه و…بوده است
در تاریخ تمدن اسلامی ، به مرور زمان همه ی این ها از مسجد گرفته شد
و برای آن ها یک ارگان جدا تاسیس شد … !
برای فرهنگ هم فرهنگسرا ساخته ایم و جایگاه فرهنگی مسجد را لحاظ نکرده ایم …!
در سالهای آغاز انقلاب اسلامی ایران،کارکرد های مهم مسجد دوباره برگشت
و مسجد محل مبارزات و پاتوق جلسات و محل رای و… شد
که این محوریت مساجد تا دوران جنگ هم ادامه داشت
ولی متاسفانه در ده سال اخیر این نقش ها باز پس گرفته شده است
و نتیجه اش هم این می شود که:
که مسجد دوباره فقط پاتوق پیرمرد ها می شود
و برای مجالس ختم در آن صندلی می چینند …!
اگر امروز بخواهیم مساجد را دوباره آباد کنیم ،
باید به فکر این باشیم که دوباره نقش های مختلفی که مسجد می تواند داشته باشد
را زنده کنیم و گرنه با بازسازی ساختمان مساجد ، مساجد لزوما آباد نمی شود
منبع:مجله نورالهدی / آستان قدس رضوی (شماره چهارم)
سخنانی قصار از امام خمینی (ره) درباره مسجد
– مسجدها را خالی نکنید، تکلیف است امروز.
– مسجد مرکز اجتماع سیاسی است.
– مسجد مرکز تبلیغ است.
– محراب یعنی مکان حرب، مکان جنگ، هم جنگ با شیطان و هم جنگ با طاغوت.
– ای ملت ! مسجد های خودتان را حفظ کنید؛ ای روشنفکران ! مسجد ها را حفظ کنید،روشنفکر غربی نباشید؛ ای حقوقدانها ! مسجدها را حفظ کنید.
– من امروز باید بگویم که تکلیف است برای مسلمان ها،حفظ مساجد.
– سعی کنید که مساجد ما به حال مساجد صدر اسلام برگردد ، و توجه داشته باشید که عزلت و کناره گیری در اسلام نیست.
– این مساجد باید مرکز تربیت صحیح باشد و مساجد _ بحمد الله_ اکثراً این طوری است.
– باید در ماه مبارک ، تربیت و تعلیم به تمام معنا ، در همه بعدهایش ، در مساجد باشد.
– حفظ مساجد امروز جزء اموری است که اسلام به او بسته است.
– مسجد یک سنگر اسلامی است ، و محراب محل جنگ است.
– نهضت را از راه مساجد _که دژهای محکم اسلامند_ زنده نگه دارند ، وبا شعارهای اسلامی نهضت را پیش برند.
